CENTRUM BADAWCZE NAD ŻYWNOŚCIĄ FUNKCJONALNĄ SP. Z O.O.

Centrum Badawcze nad Żywnością Funkcjonalną sp. z o.o. (CBŻF) zostało utworzone 28 czerwca 2023 r. jako spółka celowa siedmiu polskich uczelni i instytutów:

  • Uniwersytet Medyczny w Łodzi
  • Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
  • Uniwersytet Medyczny w Gdańsku
  • Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olszynie
  • Uniwersytet im. Jana Długosza w Częstochowie
  • Politechnika Gdańska
  • Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu

Głównym celem CBŻF jest rozwój nowej specjalności gospodarczej Polski poprzez budowę systemu certyfikacji, produkcji, przetwórstwa, handlu i eksportu żywności funkcjonalnej oraz podniesienie stanu zdrowotnego polskiego społeczeństwa poprzez zmianę tendencji żywieniowych dzięki wprowadzeniu dietetyki spersonalizowanej opartej o diagnostykę precyzyjną.

WIZJA I MISJA

Wizja działania CBŻF dotyczy rozwoju nowej specjalności gospodarczej Polski – produkcji żywności funkcjonalnej, a jednocześnie obejmuje rozwój kompleksowego systemu powszechnej dietetyki spersonalizowanej (precyzyjnej) pozwalającej na wydłużenie czasu życia w dobrym zdrowiu poprzez opracowanie i wdrożenie indywidualnych profili zdrowotnych i dietetycznych oraz dopasowanie do nich rekomendowanego zestawu żywności funkcjonalnej.

Misja CBŻF opiera się na rozwoju następujących obszarów:

  • Budowa rynku dla żywności funkcjonalnej obejmującego produkcję, przetwórstwo, certyfikację, cyfryzację, handel i eksport żywności funkcjonalnej;
  • Opracowanie nowego rodzaju żywności funkcjonalnej zmniejszającej ryzyko powszechnie występujących chorób cywilizacyjnych takich jak chorób metabolicznych, chorób krążenia, chorób nowotworowych, osteoporozy, cukrzycy oraz opracowanie żywności dla osób obciążonych stresem, hamującej procesy starzenia, żywności dietetycznej dla osób z zaburzeniami metabolizmu i trawienia, dla sportowców, dla osób w podeszłym wieku, niemowląt i młodzieży w fazie intensywnego wzrostu, wpływającej na nastrój i wydolność psychofizyczną;
  • Wprowadzenie unijnego systemu certyfikacji dla żywności o szczególnej wartości odżywczej F-Food o zaostrzonych normach jakościowych pozwalającego na identyfikację i certyfikację produktów żywnościowych o podwyższonej zawartości składników bioaktywnych o uznanym działaniu prozdrowotnym (korzystny profil składników odżywczych), a jednocześnie eliminacji lub ograniczeniu składników niepożądanych (niekorzystny profil składników odżywczych) oraz eliminacji niepożądanych procesów technologicznych (niekorzystny profil procesów produkcyjnych);
  • Rozwój badań w dziedzinie nutrigenomiki, nutrimetabolomiki i innych nauk „omicznych” w celu rozwoju dietetyki spersonalizowanej (precyzyjnej) nakierowanej na opracowanie indywidualnych spersonalizowanych planów żywieniowych opartych o indywidualne cechy fizyczne i behawioralne, takie jak genotyp, markery biochemiczne i styl życia. Indywidualne plany zdrowotne, które będą uwzględniać potrzeby zdrowotne i wymagania poszczególnych konsumentów, zostaną upowszechnione dzięki technologiom cyfrowym.

CELE

Centrum Badawcze nad Żywnością Funkcjonalną sp. z o.o. (CBŻF) zostało utworzone 28 czerwca 2023 r. jako spółka celowa siedmiu polskich uczelni i instytutów. Głównym celem CBŻF jest rozwój nowej specjalności gospodarczej Polski poprzez budowę systemu certyfikacji, produkcji, przetwórstwa, handlu i eksportu żywności funkcjonalnej oraz podniesienie stanu zdrowotnego polskiego społeczeństwa poprzez zmianę tendencji żywieniowych dzięki wprowadzeniu dietetyki spersonalizowanej opartej o diagnostykę precyzyjną. Główny cel będzie realizowany poprzez następujące cele szczegółowe:

  • budowa systemu jakości, analizy, certyfikacji, produkcji, przetwórstwa, handlu i eksportu żywności funkcjonalnej;
  • budowa platformy informatycznej wspierającej wymianę informacji, gromadzenie wiedzy, wspierającej działania gospodarcze, edukację i promocję w zakresie żywności funkcjonalnej, zdrowia i dietetyki spersonalizowanej;
  • promocja i wspieranie rozwoju nowej specjalności gospodarczej Polski w zakresie żywności funkcjonalnej oraz dietetyki spersonalizowanej;
  • promocja zdrowego stylu życia i profilaktyki zdrowotnej poprzez wskazanie zdrowego odżywiania jako podstawowej zasady utrzymania dobrego stanu zdrowia i zapobiegania chorobom dietozależnym.
  • działalność edukacyjna w dziedzinie zdrowego żywienia i w zakresie rozpowszechniania wiedzy o zależnościach pomiędzy dietą a stanem zdrowia,
  • działalność naukowo-badawcza polegająca na prowadzeniu badań, gromadzeniu i upowszechnianiu wiedzy na temat zdrowia, chorób dietozależnych, nutrigenomiki, nutrimetabolomiki, dietetyki spersonalizowanej oraz wspieraniu wymiany naukowej w tym zakresie.
  • działania mające na celu cyfryzację łańcucha wartości od pola do stołu i dalej poprzez dietę do zdrowia.
  • działalność proekologiczna, wspieranie rolnictwa ekologicznego oraz zrównoważonej produkcji żywności wysokiej jakości oraz ochrona środowiska naturalnego.

DLACZEGO ŻYWNOŚĆ FUNKCJONALNA I DIETETYKA SPERSONALIZOWANA?

Polska należy do najważniejszych producentów żywności w Europie. Z uwagi na globalne scenariusze demograficzne przewidujące przyrost ludności o 3 mld osób do końca stulecia oraz kurczenie się obszarów rolniczych w wyniku zmian klimatu, żywność staje się strategicznym dobrem. Na to nakłada się problem gwałtownego rozwoju chorób cywilizacyjnych. WHO określa, że najczęstszą przyczyną śmierci w ujęciu globalnym są choroby układu krążenia, cukrzyca II typu i pewne nowotwory. Są to choroby związane ze złą dietą, brakiem ruchu i siedzącym trybem życia, a także zatruciem środowiska. Na rynku światowym szybko rośnie popyt na wysokiej jakości żywność o działaniu prozdrowotnym (żywność funkcjonalną), a także żywność dedykowaną (spersonalizowaną) o składzie dostosowanym do potrzeb określonych grup konsumentów. Ponadto, kraje rozwinięte stoją przed poważnym wyzwaniem związanym ze starzejącym się społeczeństwem. Stąd szybko będzie się rozwijał rynek produktów spożywczych dedykowanych dla konsumentów w podeszłym wieku.

Biorąc pod uwagę wydłużanie się czasu życia i jednocześnie rosnący negatywny wpływ czynników środowiskowych i cywilizacyjnych na zdrowie ludzkie, wzrost częstości występowania chorób przewlekłych związanych z nieprawidłowym żywieniem, a z drugiej strony rozwój wiedzy dotyczącej biologicznie aktywnych składników żywności i ich fizjologicznego oddziaływania na organizm człowieka, można przewidywać, że żywność funkcjonalna i spersonalizowana stanie się olbrzymim, dynamicznie się rozwijającym i wysoce lukratywnym rynkiem w skali globalnej.

Żywność funkcjonalna to specjalnie opracowane produkty spożywcze, które wykazują korzystny, udokumentowany wpływ na zdrowie człowieka ponad ten, który wynika z obecności w niej składników odżywczych tradycyjnie uznawanych za niezbędne. Zadaniem żywności funkcjonalnej jest taka modulacja docelowych funkcji człowieka, która pozwala na zmniejszenie ryzyka wystąpienia choroby lub wzmocnienie jego organizmu. Przyjęto definicję mówiącą, iż „żywność może być uznana za funkcjonalną, jeśli udowodniono jej korzystny wpływ na jedną lub więcej funkcji organizmu ponad efekt odżywczy, który to wpływ polega na poprawie stanu zdrowia oraz samopoczucia i/lub zmniejszaniu ryzyka chorób”. Żywność funkcjonalna musi przypominać postacią żywność konwencjonalną i wykazywać korzystne oddziaływanie w ilościach, które oczekuje się, że będą normalnie spożywane z dietą.

Polska dysponuje olbrzymim potencjałem w zakresie rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego. W produkcji pierwotnej zajmujemy czołowe miejsca w skali globalnej. Polski eksport produktów rolno-spożywczych sięga 52 mld €. Gdyby udało się nam wprowadzić na rynek i wypromować żywność funkcjonalną o bardzo wysokiej wartości dodanej, to dochody z eksportu znacząco by wzrosły i uzyskalibyśmy olbrzymie korzyści gospodarcze. Tak więc, powinniśmy rozwijać intensywnie produkcję pierwotną żywności ekologicznej, natomiast przetwórstwo ukierunkować na produkcję żywności funkcjonalnej o wysokiej wartości dodanej.

Na świecie tylko Japonia wprowadziła oficjalny system certyfikacji dla żywności funkcjonalnej, zwany FOSHU oraz FNFC. Ponieważ w UE nie ma jeszcze systemów jakości i rynku dla żywności funkcjonalnej i spersonalizowanej, to stoimy przed olbrzymią szansą, by jako jedni z pierwszych ten rynek zdefiniować, zorganizować, a co więcej uzyskać pozycję lidera. Taki cel postawiło sobie Centrum Badawcze nad Żywnością Funkcjonalną. Z uwagi na brak w UE definicji żywności funkcjonalnej, zarejestrujemy system, który opisowo przedstawia tę definicję jako: żywność o szczególnej wartości odżywczej.

Zaprosiliśmy do współpracy najwybitniejszych polskich naukowców: lekarzy, dietetyków i technologów żywności. Pracują oni nad nutrigenomiką, nutrimetabolomiką, nutrilipidomiką odkrywają nowe biochemiczne, genetyczne i epigenetyczne czynniki ryzyka oraz biomarkery chorób metabolicznych, nowotworowych i chorób rzadkich, a także poznają rolę czynników biorących udział w interakcjach miedzy tkankami/organami w regulacji metabolizmu. Wykorzystując powyższe odkrycia, chcemy zaproponować olbrzymi program profilaktyki i zwalczania chorób cywilizacyjnych oparty o żywność funkcjonalną. We współpracy z producentami żywności, chcielibyśmy wygenerować nowy rodzaj żywności zmniejszającej ryzyko chorób metabolicznych, chorób krążenia, chorób nowotworowych, osteoporozy, cukrzycy typu II, żywności dla osób obciążonych stresem, hamującej procesy starzenia, żywności dietetycznej dla osób z zaburzeniami metabolizmu i trawienia, dla sportowców, dla osób w podeszłym wieku, niemowląt i młodzieży w fazie intensywnego wzrostu, wpływającej na nastrój i wydolność psychofizyczną.

Chcemy od podstaw zbudować cały system produkcji, certyfikacji, oznaczeń, sprzedaży i eksportu żywności funkcjonalnej. Z drugiej strony chcemy uruchomić system diagnostyki metabolomicznej, genomicznej i epigenetycznej, który pozwalałby na określanie indywidualnych profili zdrowotnych Polaków. Na bazie dostępnej wiedzy naukowej będziemy mogli opracować dla każdego indywidualny profil dietetyczny dopasowujący składniki żywności do potrzeb organizmu i przygotować optymalną dietę opartą o stosowanie żywności spersonalizowanej.

Zapraszamy do współpracy przedsiębiorstwa, ośrodki naukowe, jednostki administracji publicznej, placówki opieki zdrowotnej, stowarzyszenia i organizacje, którym na sercu leży profilaktyka chorób cywilizacyjnych w oparciu o żywność funkcjonalną. Mamy nadzieję, że nasze wspólne wysiłki oraz edukacja społeczeństwa w zakresie znaczenia właściwego odżywiania się i aktywności fizycznej przyczynią się utrzymania dobrego zdrowia i przedłużenia czasu życia Polaków. Wierzymy też, że produkcja żywności funkcjonalnej może stać się istotnym czynnikiem dla wzrostu gospodarczego Polski.

dr Andrzej Siemaszko
Prezes Zarządu Centrum Badawczego nad Żywnością Funkcjonalną sp. z o.o.